ZOÖNOSEN
van dier op mens overdraagbare ziekte

Zoönosen zijn infectieziekten die van dier op mens worden overgedragen. Sommige van deze overdraagbare dierziekten vormen een risico voor de gezondheid van grote groepen mensen. Vogelgriep en Q-koorts zijn hiervan voorbeelden uit het recente verleden.

De regio Brabant-Zuidoost kenmerkt zich door een hoge concentratie van (pluim)veehouderijen in een dichtbevolkte regio. Een nieuwe uitbraak van een van dier op mens overdraagbare infectieziekte heeft hierdoor al snel grote gevolgen op het maatschappelijk leven.

Geiten kunnen Q-koorts overdragen

Scenario

Er vindt een uitbraak van Q-koorts plaats, zoals die zich in 2009 heeft voor gedaan. Besmette melkgeiten en melkschapen zijn de bron van de ziekte bij mensen. De meeste mensen lopen Q-koorts op door het inademen van lucht waar de bacterie in zit. In de regio overlijden uiteindelijk 19 mensen en worden 40 mensen chronisch ziek. Gezonde dieren worden op grote schaal preventief geruimd.

waarschijnlijkheid
Waarschijnlijk

impact
Zeer ernstig

Specifieke impact

III Slachtoffers

III Financiële schade

III Bestuurlijke impact

IIII Maatschappelijke impact

Cascade effecten

  • Een uitbraak van een zoönose kan leiden tot maatschappelijke onrust, discussies en protesten met betrekking tot de veehouderij.
  • De toeristische sector ondervindt schade, omdat toeristen de regio mijden.

Trend

  • Klimaatverandering leidt tot opwarming van de aarde, waardoor transporteurs van ziektekiemen (muggen, teken, vliegen) zich in Nederland vestigen, voortplanten en ziekten overdragen.
  • Er is een toename van mondiale reis- en transportbewegingen, waardoor materialen die ziektekiemen bevatten worden verspreid (bijvoorbeeld via banden).

Maatregelen

Preventief

Er kunnen diverse maatregelen getroffen worden om verspreiding te voorkomen en de omvang en impact te beperken:

  • uitgebreide screening door de veterinaire sector;
  • bij de ruimtelijke ontwikkeling worden eisen gesteld aan de minimale afstand tussen veehouderijen en bebouwing;
  • strenge controles op luchthavens voorkomen dat exotische dieren (illegaal) het land worden binnengebracht.

Maatregelen

Reactief

  • Boeren zijn verplicht dierziekten te melden.
  • Bij een uitbraak van zoönosen bij pluimvee kan een ophokplicht worden ingesteld.
  • Door regels in te stellen t.a.v. de afvoer van dierlijk materiaal bij een uitbraak van een zoönose, kan verspreiding worden voorkomen.
  • (Preventief) ruimen kan een maatregel zijn om de impact te beperken. Groot knelpunt hierbij is de grote financiële schade en maatschappelijke onrust die hiermee gepaard gaat.

Voldoende
capaciteit